Η αριστερή διανόηση

Η αριστερή διανόηση

ΞΕΝΙΑ ΚΟΥΝΑΛΑΚΗ

Η αμηχανία των διανοουμένων μπροστά στις εξελίξεις είναι το διαχρονικό μαύρο. Από τη μεταπολίτευση και μετά δεν υπάρχει αρθρογράφος σε εφημερίδα, που να μην έχει αναρωτηθεί πότε επιτέλους θα ξυπνήσει η ελληνική ιντελιγκέντσια. Πάντα, δε, όταν μιλούσαμε για διανόηση εννοούσαμε την αριστερή. Γιατί δεξιά διανόηση ήταν μέχρι πρότινος το συντομότερο ανέκδοτο. Απλώς δεν υπήρχε στη χώρα μας. Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία όμως και η ενσωμάτωση ακαδημαϊκών και πνευματικών ανθρώπων στην εξουσία έχει οδηγήσει σταδιακά στην απομυθοποίηση της έννοιας του αριστερού διανοούμενου. Πάρτε για παράδειγμα τον νεοεκλεγέντα βουλευτή του κυβερνώντος κόμματος Κώστα Δουζίνα. Η πρώτη του ομιλία στη διάρκεια των προγραμματικών δηλώσεων ήταν ένας συνδυασμός εθνικιστικού λόγου και προλόγου της Μαρία Μενούνος σε τελετή απονομής της Γιουροβίζιον.

Μιλώντας για τα συστατικά του «ελληνικού κοινωνικού ήθους», που απειλείται εσχάτως λόγω κρίσης, παρέθεσε τα εξής: «φιλία, φιλοτιμία, φιλοξενία». Εμμένοντας στο σχήμα της παρήχησης, δεν θέλησε προφανώς να εντάξει και το «κέφι» στα αμετάφραστα θεμέλια του ελληνοπρεπούς DNA, επειδή δεν αρχίζει από «φ». Σε τι ακριβώς διαφέρει όλη αυτή η επιχειρηματολογία πως το ελληνικό ήθος «είναι η βάση στην οποία στηρίζονται η ταυτότητα, η ιδιαιτερότητα, η μοναδικότητά μας» από τη συντηρητική ρητορική π.χ. του πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά για παράδειγμα, ότι ο ρατσισμός είναι ξένο σώμα στον ελληνικό οργανισμό, «γιατί υπάρχουν πολύ ισχυρά αντισώματα στο DNA μας, στο γονίδιό μας, που πολεμούν αυτόν τον ιό»;

Εχει ενδιαφέρον ότι η ελληνική αριστερή διανόηση είτε επέδειξε εντυπωσιακή ένδεια στην προσέγγιση της κρίσης, είτε ξεμπροστιάστηκε όταν ήρθε στην εξουσία. Ενώ στο εξωτερικό ο Γάλλος οικονομολόγος Τομά Πικετί, ο Αμερικανός νομπελίστας Πολ Κρούγκμαν και ο Τζέφρεϊ Σαξ έθεσαν την ατζέντα των ανισοτήτων και της αναποτελεσματικότητας της λιτότητας, οι πνευματικοί άνθρωποι της Αριστεράς σιώπησαν ή εκτέθηκαν ή επικεντρώθηκαν στον αφαλό τους. Δύσκολα μπορεί κανείς να πάρει σοβαρά πλέον τα βιβλία και τις αναλύσεις του Γιάνη Βαρουφάκη, γνωρίζοντας το (Ραν Ταν Πλαν) Plan B του ή να αγοράσει το πόνημα «Αποικία χρέους» του Νίκου Κοτζιά έχοντας διαβάσει το...αντισυστημικό τουίτ του: «Σύστημα εξάρτησης ήδη ενοχλείται από δημοκρατική εξωτερική πολιτική. Βρίζει ασύστολα. Επιδιώκει με πολυειδή ψεύδη να καλύψει τον ραγιαδισμό του».

Τώρα που ο διαχωρισμός μνημόνιο-αντιμνημόνιο εξαερώθηκε στην πράξη, έχει ενδιαφέρον ότι η σοβαρή παραγωγή σκέψης προήλθε από όσους στήριξαν κριτικά το πρώτο σκέλος του παρωχημένου διχαστικού διλήμματος. Εγραψε πρόσφατα ο Νίκος Βατόπουλος για το νέο κύμα σκέψης που γέννησε η κρίση. Η απουσία των αριστερών διανοητών είναι ηχηρή. Κι έτσι μας επιτρέπει για μια ακόμη φορά να επαναλάβουμε το αγαπημένο μας κλισέ: «Πού είναι οι αριστεροί διανοούμενοι όταν τους χρειάζεσαι;». Στη βουλή.

Έντυπη