 |
 |
 |
|
|
|
|
Σίγουρα μια πολύ βασική διάσταση σε αυτό το αναπτυξιακό μπούμερανγκ είναι η περιβαλλοντική απαξίωση πολλών περιοχών και κοινωνιών που λειτουργούν ως γεωγραφικοί βιότοποι ανθρώπινων κοινωνιών, πολιτών της ανθρωπότητας. Το ζήτημα συνεπώς είναι ότι θα πρέπει, όχι μόνο να προλάβουμε να μη δημιουργήσουμε νέα αναπτυξιακή παρενέργεια σε περιοχές και κοινωνίες, αλλά παράλληλα να αντιμετωπίσουμε και τις ήδη υφιστάμενες (παρενέργειες) στις χώρες περιθωριοποίησης και να τις εντάξουμε τόσο σε ένα πεδίο διάχυσης ευημερίας όσο και περιβαλλοντικής αποκατάστασης.
Αυτό βέβαια σημαίνει μια πολύ ολοκληρωμένη προσέγγιση στο ζήτημα της αντιμετώπισης φτώχειας χωρίς διχαστικές πρακτικές. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ξαναϊδωθούν και ξαναδοθούν (έξω από Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Παγκόσμια Τράπεζα και το ΠΟΕ, έξω από τις αγορές και πολυεθνικές εταιρείες) ειδικά πολιτικά στηρίγματα για τη ρύθμιση των ζητημάτων απασχόλησης, περιβάλλοντος, υγείας, παιδείας και γενικότερα ζητημάτων κοινωνικής συνοχής και τέλος για τη ρύθμιση της ανάπτυξης σε συνδυασμό πάντα με τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες. Είναι πλέον φανερό ότι η οικονομική επιστήμη θα πρέπει να διαμορφώσει έναν ειδικό κλάδο προσέγγισης αυτών των ζητημάτων και αυτών των ζωνών. Το να αρκείται στις γνωστές γενικόλογες προσεγγίσεις που δεν αναπτύσσουν που δεν προσεγγίζουν τα μεταβατικά ζητήματα παρά μόνο ως πολιτικά στρατηγικά εργαλεία των αναπτυγμένων χωρών την καθιστά αναξιόπιστη. Χρειάζεται μια ειδική οικονομική για τις αναπτυσσόμενες χώρες σε όλους τους κλάδους της. Όπως χρειάζεται και μια ειδική οικονομική για την αντιμετώπιση της φτώχειας αν θέλουμε να μιλάμε στην λογική μιας ξεκάθαρης επιστημονικής ηθικής και γνώσης. Διαφορετικά θα πρέπει να αποδίδουμε πολιτικά κίνητρα σε αυτή την περίπου επιστήμη που στέκεται βέβαια ως επιστήμη του ανθρώπου αλλά δεν έχει αυτό το ουσιαστικό χαρακτηριστικό μιας αμεσότητας στην αντίληψη των ζητημάτων με έναν τρόπο αμερόληπτο, που έχουνε άλλες επιστήμες. Η αγορά δεν αποτελεί λύση για τους φτωχούς. Αυτό επιτέλους ας το καταλάβουμε, πάει και τέλειωσε. Δεύτερον, η απασχόληση επίσης δεν δημιουργεί άμεση έξοδο από την φτώχεια. Το ζήτημα της φτώχειας πρέπει να προσεγγιστεί με μια πιο ολοκληρωμένη και σφαιρική οικονομική πολιτική. Απαιτεί μια εξειδίκευση που να αφορά βέβαια θεμελιώδη δίκτυα μερισμού, παροχές αγαθών και υπηρεσιών οικονομικού προϊόντος με άμεση και έμμεση διάθεση οικονομικών πόρων, πολιτικές αντιστάθμισης ή αντισταθμιστικές παροχές που να επιτρέπουν και να απελευθερώνουν νέες δυνατότητες στους φτωχούς. Η φτώχεια πρέπει να γίνει το επίκεντρο ή ένα απ’ τα επίκεντρα της νέας οικονομικής σκέψης, όπως η δημοκρατική διακυβέρνηση της νέας πολιτικής σκέψης. Ο εξασθενημένος πολιτικός ρόλος των φτωχών είναι ανθρωπιστικά αντιδημοκρατικός. Μπορεί οι φτωχοί να μην μπορούν να σχηματοποιήσουν την πολιτική τους δυναμική ώστε να γίνουν ισχυρό πολιτικό υποκείμενο και να εκφράσουν ιστορικά την πολιτική τους ζήτηση, ωστόσο πρέπει να αναγνωρίσουμε έγκαιρα την ανάγκη (όχι μόνο ηθικά) να αποδοθεί η κατάλληλη πολιτική σημασία στο πεδίο των φτωχών. Και εδώ πρέπει να σημειώσουμε τον βασικό ρόλο που μας υποδεικνύουν όλες οι θεμελιωδώς ανθρωπιστικές θρησκείες (κυρίως θα αναφερθούμε βέβαια στη Δύση και στο Χριστιανισμό) το ρόλο του υπηρετούντος ή το ρόλο του μερισμού, ξεχνώντας τον «αγιοπνευματικό» καπιταλισμό και πηγαίνοντας στην λογική που υπήρχε στις πρωτοχριστιανικές κοινότητες, συναινώντας στην απαγόρευση του τόκου στον Μουσουλμανικό κόσμο, πηγαίνοντας στο θεμελιώδες μήνυμα του ινδουισμού και στην ανάγκη για την υπέρβαση των Καστών μέσα απ’ την ευσπλαχνία. Το πρόβλημα της φτώχειας συνδέεται στενότατα με το πρόβλημα του πολιτικού αποκλεισμού, γιατί υπάρχουν και οι πολιτικά φτωχοί και σ’ αυτούς ανήκει σχεδόν η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών. Εδώ εμφανίζεται ένα δομικό και ανθρωπολογικό ζήτημα. Έτσι οι πολίτες πρέπει να συμπτύξουν μια πολιτική συμμαχία για την αντιμετώπιση της φτώχειας μαζί με το έλλειμμα συμμετοχής στην δημοκρατία, με το λειτουργικό δυισμό της αντιπροσώπευσης για κυβερνώντες ή κυβερνώμενους. Βέβαια ένα τέτοιο κίνημα πολιτών, ως συνέχεια του εργατικού κινήματος αλλά και των δημοκρατικών και κοινωνικών κινημάτων, χρειάζεται να αναδείξει μια νέα δομική και ανθρωπολογική κατανόηση. Να απελευθερώσει δηλαδή τον άνθρωπο απ’ αυτή την χωριστική και ιδιοκτησιακή του καθήλωση. Να τον αποδεσμεύσει απ’ αυτούς τους υλιστικούς του κοινοτισμούς, απ’ αυτές τις ιστορικές αυταπάτες. Να ρίξει φως κατανόησης στις απάτες του φαινόμενου της εξουσίας και της ανταγωνιστικής ισχύος που ενδύονται το μανδύα μιας δημοκρατικοφανούς νομικής τάξης και υποκρύπτουν με τεχνοκρατική ορολογία την πραγματικότητα. Η πραγματικότητα, για παράδειγμα, της οικονομικής επιστήμης αλλά και της ίδιας της οικονομικής λειτουργίας και οργάνωσης απέχει πάρα πολύ από αυτή την ιδανική απλοϊκή λειτουργία του ανταγωνισμού και της ελεύθερης αγοράς, όπως την προσδιόρισε ο Άνταμ Σμιθ. Κρύβονται επιστημονικά και μεθοδολογικά λάθη κατανόησης ή σχολαστικής πλάνης, από μια νομενκλατούρα, μια κλειστή κοινωνία ειδικών που δεν ζει τα προβλήματα. Αυτό είναι από μόνο του ένα σοβαρό πρόβλημα. Σίγουρα πάντως πρέπει να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα της φτώχειας. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε και τα προβλήματα που δημιουργεί η φτώχεια με μια διαδικασία βαθιά πολιτική, κοινωνική και οικονομική, αναδεικνύοντας μια δυναμική διοίκησης της κοινωνίας που απελευθερώνει τα μέλη της. Αναδεικνύοντας νέους ορίζοντες και νέες δυνατότητες. |
28 Ιανουαρίου 2008,
Γιάννης Ζήσης, Δημοσιογράφος - Συγγραφέας,
Μέλος της γραμματείας της ΜΚΟ Σόλων |
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου