Παρασκευή 25 Σεπτεμβρίου 2015

Το ισχυρό χαρτί ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στο παλιό δικομματικό σύστημα




Η ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ
Το ισχυρό χαρτί ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στο παλιό δικομματικό σύστημα

Το «νέο απέναντι στο παλιό» καταγράφεται πλέον ως η κυρίαρχη αντίθεση μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ- Ν.Δ βαδίζοντας προς τις εκλογές  αφού ξεπεράστηκε ήδη εκ των πραγμάτων η αντίθεση Μνημόνιο –Αντιμνημόνιο μετά την συμφωνία του Ιουλίου. Με βάση αυτή την αντίθεση, η Νέα δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ παρουσιάζουν ως συγκριτικό τους πλεονέκτημα την εμπειρία, τη σταθερότητα και κυβερνησιμότητα, την επιστροφή στην κανονικότητα έναντι της απειρίας των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ  ο Τσίπρας από την πλευρά του αντιτάσσει τη βούλησή του και την αποφασιστικότητα για την καταπολέμηση της διαφθοράς και της διαπλοκής που την υποθάλπτει.

Με αντικειμενικούς όρους αυτό σημαίνει άλλωστε, ο διαχωρισμός μεταξύ του «νέου και του παλιού». Του νέου που δεν έχει ακόμη φθαρεί από την άσκηση της εξουσίας και του «παλιού» που φέρει τις παθογένειες του πελατειακού κράτους του  παρελθόντος και της διαπλοκής που  βούλιαξαν  τη χώρα στη διαφθορά. Αυτή την διάκριση της αντίθεσης αντιλαμβάνονται τώρα καλύτερα και οι πολίτες, όπως φαίνεται από την στάση τους στο δημοψήφισμα, αλλά και από το γεγονός ότι τα δύο άλλοτε κραταιά κόμματα εξουσίας δεν συγκεντρώνουν αθροιστικά παραπάνω από το 35% του εκλογικού σώματος όταν γνωρίζουμε πως  πριν από την κρίση συγκέντρωναν το 85%. Αυτά τα δεδομένα και η κοινωνική τάση δείχνουν ότι  η  καταπολέμηση της διαφθοράς θα είναι και το ισχυρό χαρτί ΣΥΡΙΖΑ απέναντι στο παλιό δικομματικό σύστημα.
 Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ σε άρθρο του έθεσε το δίλημμα αυτών των εκλογών ως εξής: Στις 20 του Σεπτέμβρη, ο ελληνικός λαός ψηφίζει ή την παλινόρθωση της διαπλοκής, της διαφθοράς και της ολιγαρχίας ή την πορεία προς το αύριο, με σταθερότητα, ασφάλεια και κοινωνική δικαιοσύνη, που εγγυάται η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ».
Το δίλημμα αυτό δεν μπορεί να αγνοηθεί με το επιχείρημα όλοι μνημονιακοί είμαστε, τώρα ελάτε να συγκυβερνήσουμε να βγάλουμε τη χώρα από τα δύσκολα. Αυτό μπορεί να ισχύει εν μέρει για την γενική τήρηση της συμφωνίας ακόμη και για μια συγκυβέρνηση λίγων μηνών με κορμό το ΣΥΡΙΖΑ. Δεν ισχύει όμως για το πώς θα κατανεμηθούν τα βάρη στην κοινωνία και πιο αναπτυξιακό μοντέλο θα επιλεχθεί για να βγούμε μακροπρόθεσμα από την κρίση. Τα νέα κόμματα που δεν έχουν ακόμη ασκήσει εξουσία για μακρύ διάστημα, όπως ο ΣΥΡΙΖΑκαι το ΠΟΤΑΜΙ έχουν και το συγκριτικό πλεονέκτημα του άφθαρτου στη σημερινή συγκυρία. Η εναλλαγή των κομμάτων στην αντιπροσωπευτική δημοκρατία είναι κάτι που από μόνο του περιορίζει την διαφθορά.
Αναφορικά με αυτές τις εκλογές το εκλογικό σώμα πλέον δεν δίνει τόσο σημασία εάν θα είναι μια μονάδα πάνω η κάτω το πρωτογενές πλεόνασμα αλλά εάν, θα σπάσει ή όχι ο φαύλος κύκλος της διαπλοκής της εξουσίας που γεννά τα ελλείμματα, την ανεργία και τις κοινωνικές ανισότητες. Είναι προφανές ότι ο λαός θέλει ένα τιμωρό. Γιατί στο βάθος, η οικονομική κρίση είναι το τίμημα της ανισότητας και της διαφθοράς.
Τα επιχειρήματα του έμπειρου διαχειριστή και της σταθερότητας που προβάλλονται από τη πλευρά Ν.Δ και ΠΑΣΟΚ, ελάχιστα μπορούν να πείσουν όταν η ανεργία, η λιτότητα και η αποσάθρωση της δημόσιας διοίκησης φέρουν την ιστορική σφραγίδα των κομμάτων τους. Οι έρευνες της κοινής γνώμης , όσο και οι εκθέσεις και οι κατάλογοι πλήθους αξιόπιστων διεθνών οργανισμών, δείχνουν ξεκάθαρα ότι το μεγαλύτερο από τα προβλήματα της σημερινής Ελλάδας είναι η διαφθορά.
Είμαστε στην φάση λοιπόν, που το ζήτημα της διαφθοράς αντικατέστησε την αντιμνημονιακή επιχειρηματολογία και ρητορική, που ήταν όπως αποδείχτηκε παρελκυστική από τις βαθύτερες αιτίες της κρίσης και των παθογενειών της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας στην χώρα μας. Το κυρίαρχο επικοινωνιακό σύστημα φαίνεται ότι συνεχίζει να υποβαθμίζει αυτή την τάση, αντιμετωπίζοντας την διαφθορά ως ζήτημα προσωπικής ηθικής και παρέκκλισης, ενώ πρόκειται για  πολιτικό ζήτημα ιδιοποίησης της πολιτικής εξουσίας. Η αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου είναι η ουσία της δημοκρατίας και ο κύριος λόγος για τον οποίο επινοήθηκε από την αρχαιότητα.
Παρακμή και διαφθορά
Η παρακμή και η διαφορά είναι ένα ζεύγος εννοιών που συνήθως πάνε μαζί. Το φάντασμα της διαφθοράς από καταβολής κόσμου άλλωστε, είναι συνυφασμένο με την άσκηση της εξουσίας και με τη δυνατότητα κατάχρησής της. Η δημοκρατία επινοήθηκε ακριβώς για την αντιμετώπιση της ιδιοποίησης της πολιτικής εξουσίας, για την εναλλαγή κομμάτων και προσώπων στην εξουσία και τον περιορισμό της αντιπροσώπευσης. Οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις της αρχαίας Αθηναϊκής δημοκρατίας, είχαν να κάνουν με αυτό τον διαρκή  μετασχηματισμό της δημοκρατίας για να αντιμετωπίσουν  τον σφετερισμό της εκπροσώπησης.
Kατά τον Αριστοτέλη, η πολιτική διαφθορά δεν είναι ιδιότητα του ατόμου, ούτε ένα φυσικό ελάττωμα, αλλά χαρακτηριστικό της εξουσίας, οποιασδήποτε εξουσίας, και παρεπόμενο των αξιωμάτων. (πολιτικά, 1308b, 14)
Ο  Μακιαβέλι έγραφε: «Ένας ηγεμόνας δεν θα πρέπει να παραπονιέται για οποιοδήποτε κρίμα διαπράττουν οι άνθρωποι τους οποίους κυβερνά, γιατί αυτά τους τα κρίματα προέρχονται είτε από την ολιγωρία του ηγεμόνα, είτε, αναπόφευκτα, από το γεγονός ότι και ο ίδιος φέρει τα σημάδια της ηθικής διαφθοράς».
Κατά τον Μακιαβέλι λοιπόν υπάρχει μια πολιτική της διαφθοράς, κύριο χαρακτηριστικό της οποίας είναι να μεταθέτει την ευθύνη της παραβατικότητας από τους εξουσιαστές στους εξουσιαζόμενους. Η διαχρονικότητα αυτής της πολιτικής της διαφθοράς είναι αδιαμφισβήτητη.
Κατά τον Max Weber, «πολιτική είναι ο αγώνας για την κατάκτηση ή τη διανομή της εξουσίας… για τη νομή των δημοσίων θέσεων». (Η πολιτική ως επάγγελμα) και διεξάγεται με πανούργα και δόλια μέσα (εξ’ ου και η χρήση των όρων πολιτικό παιχνίδι, κανόνες του παιχνιδιού, κ.α.). Ο χωρισμός κράτους και κοινωνίας συνεπέφερε λοιπόν την εκκόλαψη δύο αντικριστών αλλά εκ πρώτης όψεως ασύμβατων κανονιστικών κωδίκων. Ο ιδιοτελής οικονομικός άνθρωπος και ο ενάρετος δημόσιος λειτουργός είναι οι δύο συμπληρωματικές όψεις του νεωτερικού Ιανού. Με αυτή την έννοια η ιστορικότητα του φαινομένου της διαφθοράς έχει ως κοινό παρονομαστή: την κατάχρηση δημόσιας εξουσίας για  ιδιωτικό όφελος, που θέτει συχνά σε κίνδυνο το δημόσιο συμφέρον.
Από την άλλη μεριά, θα πρέπει επίσης να υπογραμμιστεί ότι, σε όλες τις χώρες , τον τελευταίο αιώνα, οι δημόσιες δαπάνες αντιπροσωπεύουν κάτι ανάμεσα στο 25% και το 60% του ΑΕΠ. Το κράτος δεν είναι μόνο ο μεγαλύτερος εργοδότης. Είναι επίσης και ο μαζικότερος καταναλωτής αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται στον ιδιωτικό τομέα, ο σημαντικότερος επενδυτής και ο μεγαλύτερος πελάτης. Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, υπάρχει ένα πεδίο εκκόλαψης της διαφθοράς αφού το μεγαλύτερο μέρος των συναλλαγών εστιάζεται στο κράτος.
 Η διαφθορά λοιπόν έχει να κάνει με τη σχέση κράτους-με ιδιωτικά συμφέροντα υπερβαίνει το ατομικό έγκλημα και αναγορεύεται σε μέγιστο κοινωνικό πρόβλημα. Οι σύγχρονες καπιταλιστικές δημοκρατικές κοινωνίες έχουν προσβληθεί από μια δομική διαφθορά, η οποία άλλοτε λειτουργεί παράλληλα κι άλλοτε αντίθετα με τους θεσμούς της Πολιτείας.
Την εποχή της αφθονίας των δανεικών και των πελατειακών σχέσεων με το σύστημα εξουσίας υπήρχε προφανώς ανοχή της κοινωνίας προς το πολιτικό σύστημα, μια ανοχή που λειτούργησε  «ως πλυντήριο συνειδήσεων». Τώρα στην Ελλάδα της διαρκούς λιτότητας της ανεργίας και του οικονομικού αποκλεισμού, δεν δύναται να υπάρξει τέτοια ανοχή στο πολιτικό σύστημα.
 Εντροπία και διαφθορά

Η διαφθορά ταυτίζεται με την εντροπία. Όλος αυτός λοιπόν ο φαύλος κύκλος του δούναι και λαβείν εις βάρος της κοινωνίας παράγει εντροπία, δηλαδή ενέργεια κοινωνική και οικονομική που χάνεται και οδηγεί στη κρίση.
 Η διαφθορά αποσυνθέτει την αντιπροσωπευτική δημοκρατία όταν το πολιτικό χρήμα καθορίζει ποιοι θα είναι οι εκπρόσωποί της και αυτοί με την σειρά τους υποκύπτουν στο δούναι και λαβείν με την διαμεσολάβηση των μέσων μαζικής επικοινωνίας με την οικονομική ολιγαρχία. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο συνακόλουθα, η κρατική γραφειοκρατία και οι διευθυντικές ελίτ λειτουργεί ανεξάρτητα από τις ανάγκες της κοινωνίας και είναι επιρρεπής με την  έμμεση ή άμεση διαπλοκή  με τις οικονομικές ελίτ  Όλος αυτός λοιπόν ο φαύλος κύκλος παράγει εντροπία, δηλαδή ενέργεια κοινωνική και οικονομική που χάνεται, έτσι η διαφθορά ταυτίζεται με την εντροπία. Επομένως η διαφθορά δεν είναι απλά η ανηθικότητα των ατόμων αλλά ένα πολιτικό φαινόμενο που πρέπει να περιορίζεται από τους θεσμούς, την διάκριση των εξουσιών από κανόνες και διαδικασίες. Όταν λοιπόν ακούμε την προτροπή των κομμάτων εξουσίας για επιστροφή στην κανονικότητα, αυτή η επιστροφή για πολλούς είναι απεχθής για όλους τους προαναφερόμενους λόγους.
Οι Αντιπροσωπευτικές Δημοκρατίες  χωρίς θεσμούς διαφάνειας, εναλλαγές στην κυβέρνηση  και χωρίς τον εμπλουτισμό τους με την συμμετοχική  Δημοκρατία εκτρέπονται σε ολιγαρχίες.
Οι θεσμοί και αξιοπιστία
Χαρακτηριστικό παράδειγμα «νομιμοποιημένης» διαφθοράς είναι η κατασπατάληση πόρων του ΕΣΠΑ. Πρόκειται για ένα διαρκές σκάνδαλο και  συμπαιγνία μεταξύ κομματικής νομενκλατούρας στην κρατική γραφειοκρατία που λειτουργεί  ως εκκολαπτήριο της διαφθοράς για πολλά χρόνια με προφανείς πολιτικές ευθύνες που πρέπει κάποτε να διερευνηθούν. Δεν είναι μόνο κάποιοι παραβάτες άτομα και επιχειρήσεις που απομυζούν ένα μεγάλο μέρος των πόρων κερδοσκοπικά και για προσωπικό όφελος. Αλλά πρόκειται για ένα ολόκληρο <<υποσύστημα>> που δημιουργεί κλειστά <<κυκλώματα και επαγγέλματα>> για την απορρόφηση  αυτών των πόρων και την εκτροπή τους από τους πραγματικούς δικαιούχους, που σε πολλές περιπτώσεις είναι άνεργοι, κοινωνικά και οικονομικά αποκλεισμένοι, μικρές επιχειρήσεις και συνεταιρισμοί. Το άλλο παράδειγμα είναι τα διάφορα προγράμματα που βαφτίζονται κοινωφελούς εργασίας για εποχιακές προσλήψεις στο δημόσιο, διευρύνοντας τον κρατισμό εις βάρος της πραγματικής και κοινωνικής οικονομίας.
 Με αυτή την έννοια το ελληνικό δημόσιο χρέος είναι το γνήσιο προϊόν της καταλήστευσης του δημοσίου πλούτου από κρατικοδίαιτους επιχειρηματίες, συντεχνίες, συνδικαλιστικά σωματεία, και δημόσιες επιχειρήσεις.
Είναι καιρός ίσως μετά μια μεγάλη περίοδο σύγχυσης και αποπροσανατολισμού από τις αιτίες της κρίσης και την υπογραφή των μνημονίων, που στοίχησαν ακριβά εξ αιτίας της συμπεριφοράς ολόκληρου του πολιτικού συστήματος και της ποιότητας της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας στη χώρα μας να εξετάσουμε τα βαθύτερα αίτια παρακμής που μας οδήγησαν σε αυτή την κατάσταση.
Ο κ. Τσίπρας, ζήτησε  ισχυρή λαϊκή εντολή στον ΣΥΡΙΖΑ για  την εφαρμογή μιας πολιτικής ριζοσπαστικών μεταρρυθμίσεων στην οικονομία και στην κοινωνία, ισονομίας και δικαιοσύνης, ανασύνταξης του κράτους, πάταξης της φοροδιαφυγής και της διαφθοράς.
 Τι μπορεί όμως να διασφαλίσει ότι τέτοιες υποσχέσεις δεν θα  μείνουν προεκλογικές υποσχέσεις;
Ασφαλώς μια απάντηση είναι ότι τα νέα κόμματα στην εξουσία δεν έχουν βεβαρυμμένο παρελθόν. Χρειάζεται όμως κάτι περισσότερο: ενίσχυση των θεσμών διαφάνειας και διαρκής μετασχηματισμός της δημοκρατίας, για να εξασφαλίζεται η συμμετοχή του πολίτη και της οργανωμένης κοινωνίας πολιτών σε συλλογικότητες, για να υφίσταται και ο διαρκής κοινωνικός έλεγχος .
mail:info@vasilistaktikos.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου