Ο “χορός των μεταμφιεσμένων” με πρόσχημα την κοινωνική οικονομία

ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΕΡΓΟ ΘΕΑΤΕΣ

Ο “χορός των μεταμφιεσμένων” με πρόσχημα την κοινωνική οικονομία

Οι ημερίδες της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας, που γίνονται από το Υπουργείο Εργασίας, με θέμα: θεσμικές παρεμβάσεις και εργαλεία για την κοινωνική οικονομία, παρουσιάζονται με το ίδιο σκηνικό τρόπο που γνωρίσαμε και στο παρελθόν από άλλες κυβερνήσεις.

Μιλούν για διαβούλευση με τους δικαιούχους φορείς της κοινωνικής οικονομίας, αλλά πρόκειται για ανακοινώσεις του υπουργείου, για αποφάσεις που έχουν ληφθεί από τη γραφειοκρατία των διαχειριστικών αρχών και ερήμην της κοινωνίας και απλά πρόκειται να μας κοινοποιηθούν.

Όμως, για την Ε.Ε., η δημόσια διαβούλευση είναι προϋπόθεση για τον σχεδιασμό των προγραμμάτων και την κατανομή πόρων,  που αφορούν άλλωστε πόρους που προέρχονται κατά 95% από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και δεν είναι πόροι του Υπουργείου Εργασίας.

Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου ξεχνά για μία ακόμη φορά ότι δεν είναι «ιδιοκτήτης» αυτών των πόρων και  τίποτε περισσότερο από διαμεσολαβητής μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και δικαιούχων φορέων των προγραμμάτων της κοινωνικής οικονομίας και για τούτο οφείλει δημόσια διαβούλευση και λογοδοσία. Σύμφωνα με τις διακηρυγμένες θέσεις της σημερινής κυβέρνησης για αλλαγή του τοπίου στο χώρο της πραγματικής οικονομίας, περιμέναμε κάτι να αλλάξει. Και κυρίως να αλλάξει το "καθεστώς" υφαρπαγής των κοινοτικών πόρων που αφορούν την κοινωνική οικονομία, και διαιωνίζεται τα τελευταία 25 χρόνια.

Ωστόσο για να μην θεωρηθεί  υπερβολικός αυτός ο χαρακτηρισμός, θα θέσουμε το ερώτημα για να μας πουν οι υπεύθυνοι σχεδιασμού του ΕΠΑΝΑΔ και το επιστημονικό τμήμα του Υπουργείου Εργασίας, ποιοί από αυτούς τους στόχους που ετέθησαν στα προηγούμενα επιχειρησιακά προγράμματα του Υπουργείου Εργασίας, και συγκεκριμένα για την κοινωνική οικονομία, επετεύχθησαν μέσα από προγράμματα τύπου EQUAL, ΤΟΠΣΑ, ΤΟΠΕΚΟ, κοινωφελή εργασία, Stage, Voucher, στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και νέων επιχειρήσεων; Γιατί δεν γίνεται καμία αναφορά στα πεπραγμένα;

Οφείλουν ή δεν οφείλουν να λογοδοτήσουν στην κοινωνία οι σχεδιαστές αυτών των προγραμμάτων, όταν δεν έχουν επιτύχει ούτε το 5% των προγραμματικών στόχων στην αντιμετώπιση της ανεργίας;

Οφείλουν ή δεν οφείλουν να λογοδοτήσουν πολιτικά αυτοί που κατεύθυναν τους κοινοτικούς πόρους για πολλά χρόνια σε συγκεκριμένες εταιρείες, απορροφώντας δεκάδες και εκατοντάδες εκατομμύρια, την ίδια στιγμή που στερούσαν στις πραγματικές κοινωνικές επιχειρήσεις και συνεταιρισμούς ακόμη και τη στοιχειώδη στήριξη ακόμη και για εκείνα  τα μικρά εκείνα ποσά που ανακοίνωναν κατά καιρούς, για τους πόρους  ποτέ δεν έδιναν στις χιλιάδες μικρές κοινωνικές επιχειρήσεις και συνεταιρισμούς.

Ένα χρόνο τώρα διαπιστώνουμε  ότι το "έργο" συνεχίζεται, με κάποιες περικοπές μόνο στους "μεσάζοντες" και τα ΚΕΚ, αλλά καμία πάλι χρηματοδότηση δεν βρέθηκε για τους νέους συνεταιρισμούς. Ακούμε ότι δεν υπήρχε αρκετός χρόνος για να αλλάξουν τα πράγματα. Υπήρχε ωστόσο αρκετός χρόνος για να συνεχιστεί η χρηματοδότηση των μεγάλων προσκλήσεων, και πολλές φορές χωρίς τις τυπικές διαδικασίες που προβλέπονται από τη νομοθεσία. Χρηματοδοτούνται ακόμη εταιρείες, για τις οποίες έχουν εξακριβωθεί παρανομίες και παρατυπίες, την ίδια στιγμή που οι έλεγχοι είναι αυστηρότεροι μόνο στους μικρούς δικαιούχους.

Μέχρι τώρα το Υπουργείο Εργασίας αποφεύγει να ανοίξει ένα ουσιαστικό διάλογο με τα δίκτυα που εκπροσωπούν συλλογικά το χώρο. Οι σύμβουλοι προτιμούν να συζητούν κατά μόνας με επιχειρήσεις και όχι με τα δίκτυα που εκφράζουν συλλογικότητες.

Πρέπει να ομολογήσουμε ότι από την σημερινή Κυβέρνηση βρήκαμε ευήκοα ώτα ως κοινωνικά δίκτυα, μόνο στο Υπουργείο Ανάπτυξης για τον επαναπροσδιορισμό της κοινωνικής οικονομίας. Ελπίζουμε να συνεχιστεί αυτός ο διάλογος και πραγματοποιηθεί το πρώτο συνέδριο για την Κοινωνική οικονομία στην Ελλάδα.

Από το Υπουργείο Εργασίας ακούμε μόνο  για την αλλαγή της νομοθεσίας και ειδικά του νόμου 4019 για την κοινωνική οικονομία και πως αυτό θα αλλάξει την εικόνα και τα δεδομένα στον χώρο. Δε συμμεριζόμαστε αυτή την αυταπάτη, παρόλο που μπορούν να υπάρξουν βελτιώσεις στο νόμο, αποδεκτές από τα κοινωνικά δίκτυα και τους δικαιούχους στα προγράμματα κοινωνικής οικονομίας.

Στην εικονική πραγματικότητα όμως, που έχει δημιουργηθεί με το πρόσχημα της κοινωνικής οικονομίας και στον χορό των μεταμφιεσμένων σε επιχειρήσεις που υποκρίνονται αυτό το ρόλο, ένας νόμος είναι πρωτίστως αναγκαίος. Ο νόμος για την εφαρμογή των υφιστάμενων νόμων των κοινοτικών οδηγιών και των κανονισμών διαχείρισης του κοινωνικού ευρωπαϊκού ταμείου. Γιατί αυτό που παραβιάζεται, επί χρόνια, είναι οι κοινοτικοί κανονισμοί και το ευρωπαϊκό δίκαιο. Και παραβιάζεται, αφενός βαφτίζοντας ιδιωτικές επιχειρήσεις σε κοινωνικές επιχειρήσεις, και αφετέρου βαφτίζοντας κρατικές επιχειρήσεις του ευρύτερου δημόσιου τομέα επίσης σε κοινωνικές επιχειρήσεις, με φανερό στόχο την υφαρπαγή των πόρων που προορίζονται για τον τρίτο τομέα της οικονομίας.

Αυτό λέγεται ξεκάθαρα νομιμοποιημένη διαφθορά υπέρ της εξυπηρέτησης ιδοτελών συμφερόντων και του πελατειακού πολιτικού συστήματος.

Έχει την πρόθεση η σημερινή πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας να αλλάξει αυτό το καθεστώς ή θα το αφήσει να συνεχιστεί; Εάν έχει την πρόθεση, πρέπει να το δείξει με έναν απλό τρόπο. Να ανακοινώσει σήμερα, ενώπιον όλων των φορέων, ποιο είναι το ποσοστό των κονδυλίων από το ΕΠΑΝΑΔ που θα δοθούν σε πραγματικούς φορείς της κοινωνικής οικονομίας. Εάν αυτό το στοιχείο θέλει να το αποκρύψει και να το κρατήσει στη διακριτική της ευχέρεια, σημαίνει ότι θέλει να συνεχίσει το "θεάρεστο έργο" του πελατειακού κράτους που ποτέ δεν έπαψε να υφίσταται στη χώρα μας. Τη χρηματοδότηση δηλαδή των οικονομικών ελίτ και των άνομων διαπλεκόμενων συμφερόντων έναντι των χιλιάδων μικρών επιχειρήσεων και έναντι των κοινωνικά και οικονομικά αποκλεισμένων.

Αυτά ως πανελλήνιο παρατηρητήριο δεν τα λέμε για πρώτη φορά. Τα έχουμε και σε όλες τις προηγούμενες κυβερνήσεις, τον κ. Πλακιωτάκη τον κ. Κουτρουμάνη κ.α.π

Ασφαλώς, δεν πιστεύουμε ότι αυτή είναι η κεντρική επιλογή της σημερινής κυβέρνησης για την κοινωνική οικονομία. Φαίνεται, όμως, ότι η αμετακίνητη γραφειοκρατία και οι διαχρονικοί νομεγκλατόροι έχουν πείσει την ηγεσία του υπουργείου να συνεχίσει την αδιατάραχτη  νομή των προνομίων των ολίγων μυημένων στα κόλπα, με το ψευδές επιχείρημα ότι δεν γίνεται διαφορετικά. Προφανώς τα πράγματα κινούνται  με τον ίδιο τρόπο που πήγαν να υλοποιηθούν οι περιφερειακοί μηχανισμοί κοινωνικής οικονομίας, με συντονιστές εταίρους τις αναπτυξιακές εταιρείες ΑΕ και την ΕΕΤΑ και κάποιες άλλες εταιρείες που έχουν απορροφήσει εκατοντάδες εκατομμύρια στο όνομα της κοινωνικής οικονομίας.

Μας έλεγαν σύμβουλοι και της σημερινής υπουργού ότι, δε γίνεται διαφορετικά, γιατί αυτοί έχουν τα προσόντα να διαχειριστούν μεγάλα έργα. Και το ευνόητο ερώτημά μας ήταν και είναι: Γιατί να μη γίνονται πολλά μικρότερα έργα για όλους τους αυθεντικούς φορείς της κοινωνικής οικονομίας και μας χρειάζονται εταιρείες πάτρωνες, ξένες προς τους σκοπούς και τους στόχους της κοινωνικής οικονομίας.

Η συνέχεια της ιστορίας είναι πως τα πράγματα μπορούν να γίνουν και αλλιώς

Όταν ο σχεδιασμός αυτός ανατράπηκε, ύστερα από τον νομικό ακτιβισμό των οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών, που απευθύνθηκε στις ελεγκτικές αρχές , στην ΕΔΕΛ και ανάγκασε τους υπεύθυνους σε επανασχεδιασμό της πρόσκλησης, την οποία θα έχουμε πλέον μπροστά μας το αμέσως επόμενο διάστημα. Αλλά δεν είναι μόνον οι περιφερειακοί μηχανισμοί που στήθηκε η πρόσκληση με αυτό τον συγκεντρωτικό τρόπο, για έλεγχο των κονδυλίων από τους λίγους. Είναι και δεκάδες άλλα μεγάλα προγράμματα που συνεχίζεται να δίνονται με τον ίδιο τρόπο στους "εκλεκτούς", χωρίς την ουσιαστική τήρηση των ευρωπαϊκών προδιαγραφών για την κοινωνική οικονομία.

Έχουν δοθεί ήδη στη δημοσιότητα ποιες είναι αυτές οι εταιρείες και έχει ξεκινήσει η σχετική έρευνα από ελεγκτικές και δικαστικές αρχές για την καίρια ευθύνη των διαχειριστικών Αρχών στην υφαρπαγή κοινοτικών πόρων..

Κυρία υπουργέ,

 κυρίες και κύριοι, υπουργοί και κυβερνητικοί αξιωματούχοι, που βρίσκεστε σήμερα εδώ για την υπόθεση της κοινωνικής οικονομίας.

Εάν σε κάτι πρέπει να αλλάξει ο νόμος 4019 του '11 και να συμπληρωθεί, να συγχωνευτεί με άλλους νόμους άλλων υπουργείων, είναι σε δύο βασικά σημεία:

Πρώτον: να μην αφήνει παράθυρα εισδοχής μεγάλων επιχειρήσεων του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα να υφαρπάζουν τους πόρους που προορίζονται για την κοινωνική οικονομία.

Το δεύτερο σημείο που πρέπει να αλλάξει σε σχέση με τις αναπτυξιακές συμπράξεις, θα πρέπει αυτές να είναι μόνιμες και βιώσιμες, και όχι τυχάρπαστα σχήματα μίας κοπής, μόνο και μόνο για να απορροφήσουν τους πόρους, χωρίς κριτήρια βιωσιμότητας και μετρήσιμους στόχους.

Οι αναπτυξιακές συμπράξεις πρέπει να μετονομαστούν σε κοινωνικές αναπτυξιακές συμπράξεις, με πλειοψηφία στο εταιρικό σχήμα των κοινωνικών επιχειρήσεων και σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Συμπράξεις, οι οποίες θα λειτουργούν όπως τα κλάστερς των συνεργαζόμενων επιχειρήσεων, αλλά με σαφείς στόχους την αντιμετώπιση της ανεργίας, δημιουργώντας πραγματικές θέσεις εργασίας και τοπικό εισόδημα.

 Συμπράξεις, οι οποίες θα δημιουργούν συγκεκριμένο υλικό προϊόν και υπηρεσίες που έχει ανάγκη ο κάθε τόπος με ανοιχτή διαβούλευση στην τοπική κοινωνία, και όχι με τον τρόπο που υλοποιήθηκαν τα πλήρως αποτυχημένα προγράμματα EQUAL, ΤΟΠΕΚΟ και ΤΟΠΣΑ.  Ο νόμος, επίσης, πρέπει να προβλέπει τους περιφερειακούς, αντί για πρόσκαιρους μηχανισμούς κοινωνικής οικονομίας, τη δημιουργία μόνιμων περιφερειακών θεσμών κοινωνικής οικονομίας, με ανοιχτή διαβούλευση, δημοκρατική συμμετοχή και αξιοκρατικά κριτήρια συμμετοχής.

Καμιά κοινωνική επιχείρηση και συνεταιρισμός δεν πρέπει να αποκλείεται, εάν συγκεντρώνει τα βασικά κριτήρια. Η πραγματική κοινωνική οικονομία έχει ανάγκη όλες τις κοινωνικές επιχειρήσεις, που λειτουργούν αποτελεσματική στον ελληνικό χώρο. Κοινωνική οικονομία χωρίς την κοινωνία δεν υπήρξε πουθενά και δεν πρόκειται να υπάρξει και στη χώρα μας. Κοινωνική οικονομία, επίσης, χωρίς συμμετοχική δημοκρατία είναι προβληματική. Και δημιουργεί πρόσθετους οικονομικούς και κοινωνικούς αποκλεισμούς. Μια προοδευτική διακυβέρνηση, για να πετύχει τους στόχους της στην κοινωνική οικονομία, έχει ανάγκη όλους τους φορείς και όλες τις επιχειρήσεις, που υλοποιούν πραγματικά έργα και όχι  εικονικά προγράμματα στα χαρτιά, όπως γινόταν μέχρι σήμερα.

Το μήνυμα έρχεται από παντού. Όχι στην ψευδεπίγραφη κοινωνική οικονομία. Ναι στις αυθεντικές κοινωνικές επιχειρήσεις, στα κοινωνικά δίκτυα και στη συμμετοχική δημοκρατία που καταργεί τους κάθε λογής μεσάζοντες. Γιατί η κοινωνική οικονομία είναι μία υπόθεση, χωρίς μεσάζοντες με υποκείμενο τις ίδιες τις συλλογικότητες της κοινωνίας με διακριτική διαφοροποίηση από τις επιχειρήσεις του κράτους και της αγοράς.

Κι αυτό που χρειάζεται πρωτίστως είναι ένα Πανελλήνιο Συνέδριο Κοινωνικής οικονομίας ανοικτό σε όλους, με όλα τα δευτεροβάθμια δίκτυα και ομοσπονδίες στην Οργανωτική επιτροπή για να διασφαλίζεται η δημοκρατική αντιπροσωπευτικότητα

ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ ΑΝΟΙΚΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Προγραμματισμός Απρίλιος 2016 ΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΜΑΖΙ ΜΕ: ·       Εθνική Ομοσπονδία ομίλων, συλλόγων και κέντρωνUNESCO ·       Πανελλήνια Ένωση Συμπράξεων Κοινωνικής Οικονομίας ·       Ομοσπονδία Εθελοντικών Οργανώσεων ·       Δίκτυο ΜΚΟ Θεσσαλίας Την πρωτοβουλία για τη συγκρότηση οργανωτικής επιτροπής με τη συμμετοχή όλων των δευτεροβάθμιων κοινωνικών επιχειρήσεων, συνεταιρισμών, δομών αλληλεγγύης και εθελοντικών οργανώσεων της κοινωνίας πολιτών. ΚΑΛΟΥΜΕ Κάθε δίκτυο και ένωση νομικών προσώπων συλλόγων, συνεταιρισμών, και κοινωνικών επιχειρήσεων του ν. 4019/11 να δηλώσουν την συμμετοχή τους στην οργανωτική επιτροπή για το συνέδριο που προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί τον Απρίλιο 2015 με την υποστήριξη της πολιτείας και της τοπικής αυτοδιοίκησης για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Ένα συνέδριο που θα έχει κεντρικό στόχο την θεσμική συγκρότηση του υποκειμένου της κοινωνικής οικονομίας. Εκδήλωση ενδιαφέροντος για συμμετοχή στην οργανωτική επιτροπή ως την 20η Δεκ. 2015 στο e-mail: panparat@otenet.gr Πληροφορίες: 210 8813761