ΣΤΑΘΑΚΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΥ ΧΑΡΙΤΣΗΣ

ΧΑΡΙΤΣΗΣ 17/12/2015

Η κοινωνική οικονομία αποτελεί το πεδίο της οικονομίας που μπορεί και πρέπει να συμβάλει στην αλλαγή του συσχετισμού προς όφελος του κόσμου της εργασίας, υποστηρίζοντας τις κατηγορίες του πληθυσμού και εκείνα τα παραγωγικά υποκείμενα που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση, ανέφερε ο Αλ. Χαρίτσης.

Η κοινωνική οικονομία αποτελεί έναν τομέα της οικονομίας ιδιαίτερα ανεπτυγμένο στην Ευρώπη, τη Βόρεια και τη Λατινική Αμερική, καθώς προσφέρει θέσεις εργασίας και προϊόντα ή υπηρεσίες που καλύπτουν ανάγκες της κοινωνίας. Στην Ελλάδα βρίσκεται ακόμα σε νηπιακό στάδιο, δήλωσε ο Αλέξης Χαρίτσης σε ημερίδα για την κοινωνική οικονομία.

Σύμφωνα με τον ίδιο, για την κυβέρνηση η κοινωνική οικονομία είναι σημαντικό μέρος της στρατηγικής μας για την παραγωγική, κοινωνική και περιβαλλοντική ανασυγκρότηση.

Ταυτοχρόνως, η κοινωνική οικονομία είναι ένα βήμα προς τα εμπρός σε ό,τι αφορά στην επιλογή των προσφερόμενων αγαθών ή υπηρεσιών και σε ό,τι αφορά στην οργάνωση της εργασίας και της διοίκησης. Ο τομέας αυτός που έχει στον πυρήνα του την κάλυψη κοινωνικών αναγκών αλλά και τη δημοκρατική οργάνωση και τον ισότιμο καταμερισμό εργασίας, αποτελεί ένα εργαστήριο όπου δοκιμάζονται νέες λογικές για τις παραγωγικές επιλογές, τις επιλογές για την προσφορά υπηρεσιών, αλλά και για τον καταμερισμό των γνώσεων και τη δημοκρατία στους χώρους εργασίας.

Ο ρόλος της κοινωνικής οικονομίας είναι επίσης κρίσιμος κατά τη σημερινή φάση της ανασυγκρότησης της οικονομίας, που παρατηρείται μια συρρίκνωση της επιχειρηματικότητας και της δυνατότητας του ιδιωτικού τομέα να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες σχετικά με την προσφορά αναγκαίων αγαθών και υπηρεσιών. Η αντιμετώπιση της ανεργίας, η αξιοποίηση του διαθέσιμου στην Ελλάδα ανθρώπινου δυναμικού, ιδιαίτερα των νέων με υψηλό μορφωτικό επίπεδο, μπορεί να επιταχυνθούν σημαντικά με την ανάπτυξη και την υποστήριξη συνεργατικών και συνεταιριστικών πρωτοβουλιών».

Ο κ. Χαρίτσης υπογράμμισε πως «η υποστήριξη των κοινωνικών πρωτοβουλιών απαιτεί από την πλευρά μας την άσκηση νέων πολιτικών σε τρία διαφορετικά επίπεδα:

α) στην υψηλή ιεράρχηση της ανάπτυξης της κοινωνικής οικονομίας, στο πλαίσιο της σχεδιασμού της ανασυγκρότησης,
β) στη δημιουργία ενός θεσμικού πλαισίου συμβουλευτικής δράσης σε σχέση με τις κοινωνικές πρωτοβουλίες και τέλος,
γ) στις μορφές που πρέπει να πάρει η οικονομική στήριξη των εγχειρημάτων και τα χρηματοδοτικά εργαλεία που θα χρησιμοποιηθούν.

Εξαιρετικά επίκαιρο είναι το θέμα της αξιοποίησης του παραγωγικού δυναμικού πτωχευμένων ή εγκαταλειμμένων παραγωγικών μονάδων και η παραχώρησή τους σε συνεταιρισμούς εργαζομένων στις επιχειρήσεις αυτές, ή άλλων ανέργων. Πολλές από αυτές τις επιχειρήσεις έχουν εγκαταλειφθεί από τους ιδιοκτήτες ή τους μετόχους τους και παρά τις δυνατότητες ανάπτυξής τους δεν ενδιαφέρουν κανέναν εκτός από τους εργαζόμενους που χρειάζονται να εργαστούν και να ζήσουν τις οικογένειές τους. Είναι ένα εγχείρημα στο οποίο όλοι μας, στον τομέα ευθύνης του και βάσει της τεχνογνωσίας κάθε υπουργείου, θα πρέπει να συνδράμουμε σε επίπεδο σχεδιασμού και υλοποίησης.

Η διεθνής πρακτική

Η διεθνής πρακτική, και ιδιαίτερα η ευρωπαϊκή, δείχνουν ότι η ανάπτυξη της Κοινωνικής Οικονομίας μπορεί να ενθαρρυνθεί και να επιταχυνθεί μέσω της δημιουργίας των κατάλληλων και αποτελεσματικών δομών υποστήριξης αυτών των εγχειρημάτων. Οι δομές αυτές πρέπει πριν απ'όλα να προσανατολίζουν τα εγχειρήματα προς επιθυμητές και βιώσιμες κατευθύνσεις, οι οποίες περιέχονται στον εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό σχεδιασμό. Και να αξιολογούν και να υποστηρίζουν τη βιωσιμότητα τους στις συγκεκριμένες συνθήκες της σημερινής περιόδου.

Παράλληλα, οι δομές υποστήριξης της Κοινωνικής Οικονομίας μπορούν να λειτουργούν συμβουλευτικά σε ό,τι αφορά την εξεύρεση και εκπαίδευση του αναγκαίου ανθρώπινου δυναμικού, αλλά και τα ζητήματα οργάνωσης και διοίκησης των παραγωγικών δραστηριοτήτων ή της προσφοράς υπηρεσιών.

Στο πλαίσιο αυτό, σε συνεργασία με την αρμόδια υπουργό η οποία έχει την ευθύνη σχεδιασμού των προγραμμάτων Κοινωνικής Οικονομίας, θα προχωρήσουμε το αμέσως επόμενο διάστημα στην έκδοση πρόσκλησης για τη «Δημιουργία Περιφερειακών Μηχανισμών Υποστήριξης για την ανάπτυξη και προώθηση των κοινωνικών επιχειρήσεων» (Επενδυτική Προτεραιότητα 9.5 του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού (ΕΠΑΝΑΔ).

Μία δεύτερη παρέμβαση της ίδιας επενδυτικής προτεραιότητας είναι η «Ενίσχυση για την έναρξη δραστηριότητας και τη λειτουργία των κοινωνικών επιχειρήσεων μέσω επιχορηγήσεων ή/και με την αξιοποίηση νέων χρηματοδοτικών εργαλείων». Ο προϋπολογισμός των δύο αυτών παρεμβάσεων αθροίζει στα 57, 3 εκατομμύρια ευρώ.

Η οικονομική και χρηματοδοτική υποστήριξη των εγχειρημάτων Κοινωνικής Οικονομίας μπορεί να πάρει τις μορφές των επιδοτήσεων ή του δανεισμού. Για να υπάρξει δανεισμός μικρών συνεργατικών και συνεταιριστικών εγχειρημάτων είναι αναγκαίο να δημιουργηθούν χρηματοδοτικά εργαλεία ικανά να προσφέρουν μικρο-πιστώσεις, αλλά και να επωμιστούν το σχεδιασμό που έχει αποφασιστεί σε πολιτικό επίπεδο (εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό).

Στην κατεύθυνση αυτή, το Υπουργείο Οικονομίας έχει προχωρήσει στησύσταση ομάδας εργασίας που εξετάζει την αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων για την ενίσχυση της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, τμήμα της οποίας αποτελούν και τα εγχειρήματα κοινωνικής επιχειρηματικότητας.

Πέρα από τις παρεμβάσεις 57 εκ. € που χρηματοδοτούνται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού (ΕΠΑΝΑΔ) οι οποίες θα στηρίξουν οριζόντια και στοχευμένα την προώθηση και ανάπτυξη εγχειρημάτων κοινωνικής οικονομίας, υπάρχει ιδιαίτερη πρόβλεψη (επενδυτική προτεραιότητα 9.5) σε κάθε ένα από τα 13 περιφερειακά επιχειρησιακά προγράμματα για τη χρηματοδότηση κοινωνικών εγχειρημάτων τοπικού ή περιφερειακού χαρακτήρα.

Η συνολική δημόσια δαπάνη που έχει προϋπολογισθεί στα ΠΕΠ για το σκοπό αυτό υπερβαίνει τα 79 εκ. € (για την Περιφέρεια Αττικής 26,5 εκ. €, για την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη 12 εκ. €).

Πέρα από αυτές τις αμιγώς στοχευμένες στην κοινωνική οικονομία δράσεις, οι κοινωνικές επιχειρήσεις περιλαμβάνονται ισότιμα με τις υπόλοιπες νομικές μορφές επιχειρήσεων στις προσκλήσεις όλων των τομεακών επιχειρησιακών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2014-20.

Ο κ. Χαρίτσης υπογράμμισε πως το θεσμικό πλαίσιο για την Κοινωνική Οικονομία που σύντομα θα κατατεθεί στο Ελληνικό Κοινοβούλιο από το αρμόδιο Υπουργείο, θα αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο στην προσπάθεια να χρηματοδοτήσουμε και να ενισχύσουμε πραγματικά εγχειρήματα Κοινωνικής Οικονομίας και να μην επαναλάβουμε στρεβλώσεις του παρελθόντος, όταν σε πολλές περιπτώσεις η προσχηματική χρήση της νομικής μορφής των ΚΟΙΝΣΕΠ οδήγησε σε φαινόμενα εργασιακής εκμετάλλευσης που καμία σχέση δεν έχουν με τις αρχές της Κοινωνικής Οικονομίας.

Η Κοινωνική Οικονομία αποτελεί το κατεξοχήν πεδίο της οικονομίας που μπορεί και πρέπει να συμβάλει στην αλλαγή του συσχετισμού προςόφελος του κόσμου της εργασίας, υποστηρίζοντας τις κατηγορίες του πληθυσμού και εκείνα τα παραγωγικά υποκείμενα που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση. Αποτελεί λοιπόν μια από τις αιχμές του στρατηγικού μας σχεδίου και της υλοποίησης από τώρα των θεσμικών και αναπτυξιακών του στόχων, στο πλαίσιο του παράλληλου προγράμματος.

Σε ό,τι αφορά τέλος τα προγράμματα των ευρωπαϊκών διαρθρωτικών ταμείων που αποτελούν τη βασική πηγή χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας για το επόμενο πολύ κρίσιμο διάστημα, ο κλάδος της Κοινωνικής Οικονομίας είναι αυτός που συμπυκνώνει καλύτερα τους τρεις κεντρικούς άξονες πάνω στους οποίους θέλουμε να κατευθυνθεί το ΕΣΠΑ της νέας προγραμματικής περιόδου: ΕΡΓΑΣΙΑ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ - ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ», υπογράμμισε ο κ. Χαρίτσης.

Ρ. Αντωνοπούλου: Αυτό είναι το νέο Στρατηγικό Σχέδιο για την "Κοινωνική Οικονομία"

Τους τέσσερις άξονες του νέου στρατηγικού σχεδίου για την «κοινωνική οικονομία» ανέπτυξε σήμερα σε ειδική ημερίδα του Υπ. Εργασίας, η αρμόδια αναπληρώτρια Υπουργός κ. Ράνια Αντωνοπούλου^[1]. Αυτοί αφορούν α) θεσμικές αλλαγές, β) δομές υποστήριξης, γ) οικονομική υποστήριξη, δ) πληροφόρηση – διάχυση.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με όσα είπε η , κα. Αντωνοπούλου σε σημερινή ημερίδα έρχονται οι ακόλουθες θεσμικές αλλαγές:

α) Θεσμικές αλλαγές

* Αναθεώρηση τον Ν. 4019/2011 για να ξεπεραστούν τα προβλήματα που ήδη ανέφερα και για τα οποία θα σας μιλήσουν οι συνεργάτες μου αναλυτικά στο πλαίσιο της επόμενης ενότητας.

* Εναρμόνιση της συνεταιριστική νομοθεσίας στην Ελλάδα με στόχο τη δημιουργία κοινών απαιτήσεων εγγραφής και λειτουργίας και τη διασύνδεση των εγχειρημάτων μεταξύ τους. Γι’ αυτό το σκοπό συγκροτήσαμε ειδική διυπουργική επιτροπή.

* Συνεργασία με την Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων προκειμένου να ενσωματωθούν στο ελληνικό θεσμικό πλαίσιο οι οδηγίες 24 και 25 για τις δημόσιες συμβάσεις κοινωνικής αναφοράς.

* Διαμόρφωση ενός πλαισίου συνεργασίας του ευρύτερου δημόσιου τομέα και της Κοινωνικής Οικονομίας αναφορικά με την παραχώρηση χώρων και εξοπλισμού και την υπογραφή προγραμματικών συμβάσεων.

* Προώθηση της διυπουργικής συνεργασία διαμόρφωσης θεσμικού πλαισίου στην Ελλάδα για τη μεταβίβαση εγκαταλειμμένων και πτωχευμένων επιχειρήσεων σε συνεταιρισμούς εργαζομένων. Για το σκοπό αυτό αποφασίστηκε η συγκρότηση διυπουργικής επιτροπής για την επεξεργασία νομοσχεδίου που θα επιτρέπει τη συνέχιση της λειτουργίας τους.

* Καθορισμός των κριτηρίων και των διαδικασιών πιστοποίησης των συμβούλων και των εκπαιδευτών της Κοινωνικής Οικονομίας. Σε συνεργασία με τον ΕΟΠΠΕΠ και την εθνική σχολή Δημόσιας Διοίκησης δημιουργείται επίσημο Μητρώο εκπαιδευτών και συμβούλων για την Κοινωνική Οικονομία.

* Εναρμόνιση των διαδικασιών εγγραφής των συνεταιρισμών, ανεξάρτητα από το είδος και το αρμόδιο υπουργείο, ώστε να διευκολύνουμε την εξαγωγή στοιχείων για το πεδίο.

* Προώθηση της εκπαίδευσης των κεντρικών και περιφερειακών δημόσιων αρχών που σχετίζονται με την ανάπτυξη του πεδίου.

* Προχώρημα της εκπαίδευσης των συμβούλων του ΟΑΕΔ, ώστε να παράσχουν εξειδικευμένη συμβουλευτική και εκπαίδευση στο κόσμο που ενδιαφέρεται να στραφεί στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας.

β) Δομές υποστήριξης

Παραπέρα, σχετικά με τις δομές που θα υποστηρίξουν αυτές τις αλλαγές, η κ. Αντωνοπούλου ανέφερε πως

* Δημιουργούνται Περιφερειακά Κέντρα Στήριξης της Κοινωνικής Οικονομίας για τα οποία θα σας μιλήσουν αναλυτικά τα αρμόδια στελέχη του Υπουργείου στη συνέχεια.

* Δημιουργούνται περιφερειακοί χώροι θεσμικού διαλόγου ανάμεσα στα εγχειρήματα της ΚΑΟ και του κράτους (forum).

* Συστήνεται ανεξάρτητο Ινστιτούτο για την Κοινωνική Οικονομία

γ) Οικονομική υποστήριξη

Η αναπληρώτρια Υπουργός Εργασίας ανέφερε πως για τη χρηματοδοτική στήριξη της κοινωνικής οικονομίας, η κυβέρνηση θα προχωρήσει:

* στην προώθηση της απευθείας επιχορήγησης των συνεταιριστικών εγχειρημάτων για την κάλυψη του μισθοδοτικού κόστους

* στη δημιουργία μηχανισμοών μικροχρηματοδότησης των σχημάτων της ΚΑΟ

* στην ίδρυση Ταμείου Κοινωνικής Οικονομίας

δ) Πληροφόρηση-διάχυση

Το ζήτημα θα «τρέξει» την πληροφόρηση και της διάχυση των πρακτικών της Κοινωνικής Οικονομίας με τους εξής τρόπους:

* Δημιουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας για την παρουσίαση των εγχειρημάτων της Κοινωνικής Οικονομίας με σκοπό την ανάδειξη καλών πρακτικών, αλλά και την ανά τόπους ή ανά πεδίο δικτύωση των εγχειρημάτων. Στη συνέχεια της εκδήλωσης θα γίνει η παρουσίασή της.

* Σύσταση στρογγυλής τράπεζας για το σύστημα μικροχρηματοδότησης που σκοπεύουμε να αναπτύξουμε

* Διοργάνωση εκθέσεων προϊόντων και υπηρεσιών της Κοινωνικής Οικονομίας κάθε χρόνο, αρχής γενομένης το 2016 (Social Economy Expo), ενώ θα υπάρξει υποστήριξη προς τις περιφερειακές εκθέσεις προώθησης των προϊόντων και των δραστηριοτήτων, των συνεταιριστικών εγχειρημάτων

* Δράσεις πληροφόρησης του πεδίου περιλαμβάνεται η διοργάνωση Διεθνών Επιστημονικών Συνεδρίων.

ΣΤΑΘΑΚΗΣ

«Η κοινωνική οικονομία, υπό την ευρεία έννοια, δεν έχει κανέναν περιορισμό σε κλάδους ή υπο-δραστηριότητες. Με την ίδια ευχέρεια με την οποία μπορεί να αναπτυχθεί στην αγροτική οικονομία, μπορεί και να υπάρξει σε ένα πολύ μεγάλο φάσμα παραγωγικών δραστηριοτήτων, εκδηλώνοντας τεράστιο δυναμισμό στην τεχνολογία, την καινοτομία και τις υπηρεσίες. Ταυτόχρονα, μπορεί να υπάρξει και στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, με μορφές διαμόρφωσης θεσμών κοινωνικής οικονομίας που θα διασφαλίζουν χρηματοδότηση, κοκ». Αυτό υπογράμμισε στην ομιλία του στην ημερίδα για την κοινωνική οικονομία ο υπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, Γιώργος Σταθάκης.

Ο υπουργός σημείωσε ότι η κοινωνική οικονομία πρέπει και να προστατευτεί και να είναι διαφορετικό μοντέλο οικονομίας. «Πολύ διαφορετικό από το κρατικό και πολύ διαφορετικό από το ιδιωτικό. Αυτό πρέπει να προστατευτεί ως κόρη οφθαλμού, ιδιαίτερα επειδή αποτελεί πρωτόγνωρο ή νέο εγχείρημα. Υπό αυτούς τους όρους, το θεσμικό πλαίσιο το οποίο καλούμαστε εμείς ως κυβέρνηση να διαμορφώσουμε, αλλά, κυρίως, τα εργαλεία στήριξης αυτών των νέων εγχειρημάτων, πρέπει να διατηρήσουν με ασφάλεια τον ιδιαίτερο χαρακτήρα που πρέπει να διατηρήσει η κοινωνική οικονομία. Δεν πρέπει να μετασχηματιστεί, δεν πρέπει να έχει ενδογενώς το στοιχείο της κρατικής αρωγής με την κακή έννοια του όρου ή να προσομοιάσει σε με μια τυπική ιδιωτική επιχείρηση».

Στη συνέχεια, ο κ. Σταθάκης σημείωσε ότι η κοινωνική οικονομία είναι μία απολύτως κατάλληλη μορφή, για να κινητοποιήσει το δυναμικό που αυτή τη στιγμή είναι υποαπασχολούμενο ή καθόλου απασχολούμενο.

Σε ό,τι αφορά στις προτεραιότητες, ανέφερε πρώτον ότι πρέπει να διαμορφωθεί το θεσμικό πλαίσιο, όσο πιο πλήρες, συγκροτημένο και ολοκληρωμένο γίνεται. Δεύτερον, να διασφαλιστεί η ύπαρξη των αναγκαίων πόρων και, τρίτον, να δημιουργηθούν χώροι από το ευρύ φάσμα των δραστηριοτήτων του κράτους είτε είναι προμήθειες είτε είναι υπηρεσίες που αγοράζει είτε μορφές δραστηριοτήτων στις οποίες εμπλέκεται, για να αναπτυχθεί αυτή η οικονομία.